Retinopatia cukrzycowa

Czym jest retinopatia cukrzycowa?

Retinopatia cukrzycowa, zwana także potocznie chorobą cukrzycową oczu, to uszkodzenie siatkówki, które pojawia się w wyniku długotrwałej cukrzycy. Zmiany w siatkówce zaczynają być zauważalne zazwyczaj po około 5 latach od zdiagnozowania cukrzycy. Aby uniknąć powikłań zagrażających utratą wzroku, konieczne jest regularne wykonywanie badań okulistycznych i szybka reakcja na pojawienie się niepokojących objawów.

Przyczyny retinopatii cukrzycowej

Cukrzyca powoduje zaburzenia krążenia w całym organizmie, co prowadzi do wahań poziomu cukru i reakcji zapalnych. Te zaburzenia mogą występować także w siatkówce, a retinopatia cukrzycowa rozwija się u 100% pacjentów w ciągu 15 lat od wykrycia cukrzycy. Jej rozwój przyspieszają m.in. niedokrwistość, nadciśnienie tętnicze, ciąża, długi czas trwania cukrzycy, palenie tytoniu, uszkodzenia nerek i otyłość.

Retinopatia jest wynikiem reakcji siatkówki na niedokrwienie i zaburzenia krążenia, co prowadzi do uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych, wylewów krwi i tworzenia się błon nasiatkówkowych.

Objawy retinopatii cukrzycowej

Do najczęstszych objawów retinopatii cukrzycowej należą:

• Pogorszenie widzenia,

• Zaburzenia ostrości wzroku,

• Mroczki przed oczami.

Na początku choroby mogą pojawiać się również dolegliwości typowe dla zespołu suchego oka, takie jak pieczenie i szczypanie oczu. W bardziej zaawansowanych przypadkach objawy mogą obejmować:

• Ból i zaczerwienienie gałki ocznej,

• Nocne upośledzenie widzenia,

• Stopniową utratę wzroku.

Pacjenci powinni regularnie zgłaszać się na kontrole okulistyczne, nawet jeśli nie zauważają powyższych objawów, ponieważ retinopatia cukrzycowa może postępować bezboleśnie i powoli.

Rodzaje retinopatii cukrzycowej

Retinopatia cukrzycowa to jedna z głównych przyczyn ślepoty u osób w wieku 20–65 lat. Wyróżnia się trzy główne typy retinopatii:

1. Retinopatia nieproliferacyjna – na tym etapie widzenie pozostaje prawidłowe, jednak tworzą się mikronaczyniaki i wylewy śródsiatkówkowe. Choroba musi być ściśle monitorowana.

2. Retinopatia przedproliferacyjna – w tej fazie choroby pojawiają się krwotoki, niedrożność naczyń i wysięki miękkie.

3. Retinopatia proliferacyjna – najbardziej zaawansowane stadium, w którym niedokrwienie siatkówki może prowadzić do jej odwarstwienia i rozległych wylewów, co utrudnia leczenie.

Diagnostyka retinopatii cukrzycowej

Diagnostyka retinopatii opiera się na kilku badaniach okulistycznych:

• Podstawowe badanie po rozszerzeniu źrenic,

• Angiografia fluoresceinowa, która pomaga wykryć uszkodzenia naczyń,

• Tomografia siatkówki (OCT), pozwalająca na ocenę stanu siatkówki.

Metody leczenia retinopatii cukrzycowej

Nowoczesne ośrodki okulistyczne oferują różne metody leczenia retinopatii cukrzycowej, które często są łączone w celu uzyskania najlepszych efektów. Najpopularniejsze metody obejmują:

• Laseroterapię konwencjonalną: stosowana w miejscach, gdzie siatkówka może być bezpiecznie poddana działaniu lasera, aby zahamować postęp choroby.

• Laseroterapię mikropulsową: najnowsza technologia wykorzystująca delikatne impulsy, które zmniejszają obrzęk i poprawiają widzenie. Często łączona z lekami anty-VEGF.

• Zastrzyki z leków anty-VEGF: skutecznie redukują obrzęk i poprawiają stan siatkówki.

• Witrektomia: operacja chirurgiczna wykonywana w przypadku zaawansowanej retinopatii, szczególnie jeśli doszło do wylewu krwi do ciała szklistego.

Po zabiegach laserowych pacjenci powinni zgłosić się na kontrolę do okulisty miesiąc po wykonaniu procedury.

Profilaktyka retinopatii cukrzycowej

Najlepszym sposobem zapobiegania retinopatii cukrzycowej jest zapobieganie rozwojowi cukrzycy, zwłaszcza typu 2. W tym celu zaleca się:

• Zmianę stylu życia,

• Stosowanie zbilansowanej diety,

• Regularną aktywność fizyczną,

• Utrzymanie prawidłowej masy ciała.

U pacjentów z cukrzycą ważne jest utrzymanie stabilnego poziomu cukru we krwi oraz kontrolowanie trójglicerydów i cholesterolu. Regularne wizyty u okulisty oraz współpraca z diabetologiem są kluczowe dla zapobiegania powikłaniom cukrzycowym.

Wizyty kontrolne u okulisty a cukrzyca

Osoby chorujące na cukrzycę powinny poddawać się kontrolnym badaniom okulistycznym przynajmniej raz w roku. W przypadku zaawansowanej retinopatii kontrole powinny odbywać się co 3 miesiące lub częściej. Kobiety w ciąży z cukrzycą powinny wykonywać badania okulistyczne co miesiąc, aby zapobiec powikłaniom.