Otwór w plamce

Czym jest plamka żółta i otwór w plamce?

Plamka żółta to centralna część siatkówki oka, w której znajduje się najwyższe zagęszczenie światłoczułych receptorów, zwanych czopkami. Odpowiadają one za widzenie barw i ostrość wzroku. Ciało szkliste, czyli galaretowata substancja wypełniająca gałkę oczną, z wiekiem ulega naturalnemu procesowi kurczenia. Jednak gdy ciało szkliste zbyt mocno przylega do siatkówki, może pociągać jej centralną część, prowadząc do powstania otworu w plamce.

Przyczyny powstania otworu w plamce żółtej

Do najczęstszych przyczyn powstania otworu w plamce należą:

• Trakcje szklistkowo-siatkówkowe – nadmierne napięcie ciała szklistego, które pociąga siatkówkę,

• Urazy oka, które mogą uszkodzić siatkówkę,

• Wysoka krótkowzroczność, która zwiększa ryzyko powstania otworu.

Czynniki ryzyka

Niektóre z możliwych czynników ryzyka powstania otworu w plamce żółtej to:

• Dalekowzroczność (hiperopia) – zaburzenie, w którym oś optyczna oka jest zbyt krótka lub siła łamiąca jest zbyt słaba,

• Krótkowzroczność (myopia) – stan, w którym oś optyczna oka jest zbyt długa lub siła łamiąca jest zbyt duża,

• Urazy oka, które mogą powodować uszkodzenie siatkówki,

• Odklejenie siatkówki, które może prowadzić do utraty widzenia,

• Długotrwały obrzęk siatkówki (cystoid macular oedema), który wynika z różnych chorób,

• Kurczenie się ciała szklistego, które czasem może pociągać za plamkę i powodować jej uszkodzenie.

Objawy otworu w plamce

Objawy otworu w plamce mogą różnić się w zależności od jego wielkości i lokalizacji. Do najczęstszych należą:

• Zmniejszenie ostrości wzroku – trudności w czytaniu, rozpoznawaniu twarzy i widzeniu szczegółów,

• Zniekształcenie widzenia – linie proste mogą wydawać się faliste lub zdeformowane,

• Plama lub ubytek w polu widzenia – widzenie ciemnych lub pustych miejsc w centralnym polu widzenia,

• Zmiana percepcji kolorów – kolory mogą wydawać się mniej nasycone lub jaśniejsze,

• Zmiana rozmiaru obiektów – przedmioty mogą wydawać się mniejsze lub większe niż w rzeczywistości.

Objawy te mogą nasilać się stopniowo lub pojawić się nagle. Zazwyczaj dotyczą jednego oka, ale mogą również obejmować oba. Warto podkreślić, że objawy otworu w plamce nie są bolesne i nie prowadzą do całkowitej ślepoty, ale w znaczący sposób mogą wpływać na jakość widzenia.

Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów?

Jeśli zauważysz którykolwiek z opisanych objawów, skontaktuj się jak najszybciej z okulistą. Chociaż otwór w plamce żółtej nie jest tak nagłą sytuacją jak odwarstwienie siatkówki, wczesna diagnoza i interwencja mogą znacząco wpłynąć na szanse poprawy widzenia.

Leczenie otworu w plamce

Leczenie zależy od stadium schorzenia:

• Zachowawcze – w niektórych przypadkach zaleca się jedynie obserwację, gdyż około połowa otworów zamyka się samoistnie.

• Operacyjne (witrektomia) – jeśli otwór nie zamyka się samoistnie, najlepsze wyniki uzyskuje się, gdy operacja zostanie przeprowadzona w ciągu 6 miesięcy od powstania zmiany.

Ważne jest, aby nie odkładać wizyty u okulisty, nawet jeśli objawy nie są gwałtowne, ponieważ wczesna interwencja zwiększa szanse na przywrócenie pełnej funkcji widzenia.