Odwarstwienie siatkówki - objawy, przyczyny, leczenie

Odwarstwienie siatkówki jest poważnym schorzeniem okulistycznym, wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej. Pierwsze symptomy, takie jak błyski, męty w oku czy nagłe pogorszenie ostrości widzenia, są często bagatelizowane przez pacjentów. A w wielu przypadkach szybka reakcja i skuteczne leczenie mogą być jedyną szansą na zachowanie wzroku. Dowiedz się, czym jest odwarstwienie siatkówki. Jak wyglądają objawy i leczenie przypadłości?

Co to jest odwarstwienie siatkówki?

Odwarstwienie siatkówki to schorzenie okulistyczne, polegające na oddzieleniu części siatkówki od warstwy nabłonka barwnikowego i naczyniówki, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie komórek światłoczułych i prowadzi do postępującej utraty widzenia.

Siatkówka to kluczowy element w strukturze oka. Odpowiada za odbiór bodźców świetlnych i ich przekazywanie do mózgu poprzez nerw wzrokowy. Dzięki temu możliwe jest tworzenie obrazów w mózgu i widzenie. Jej odwarstwienie powoduje niedotlenienie i uszkodzenie komórek, co może prowadzić do trwałej utraty wzroku, jeśli nie zostaną podjęte odpowiednie działania. Wyróżnia się trzy główne typy schorzenia:

• przedarciowe odwarstwienie siatkówki (inaczej otworopochodne lub regmatogenne) – najczęstsza postać, spowodowana przedarciem siatkówki, przez które przedostaje się płyn podsiatkówkowy, powodując jej dalsze oddzielanie się od podłoża,
• odwarstwienie trakcyjne – wynikające z patologicznych błon włóknistych, które pociągają siatkówkę i stopniowo ją odłączają (często występuje w retinopatii cukrzycowej),
• odwarstwienie wysiękowe – spowodowane gromadzeniem się płynu podsiatkówkowego w wyniku stanów zapalnych, nowotworów lub chorób naczyniowych.

Odwarstwienie siatkówki to stan nagły, wymagający pilnej interwencji okulistycznej. Szybka diagnostyka i wdrożenie leczenia, mogą zapobiec trwałemu uszkodzeniu wzroku.

Objawy odwarstwienia siatkówki

Odwarstwienie siatkówki często rozwija się stopniowo, ale w niektórych przypadkach może wystąpić nagle, powodując gwałtowne pogorszenie widzenia. Wczesne rozpoznanie objawów i podjęcie leczenia mają niezwykle istotne znaczenie dla rokowań pacjenta, ponieważ przypadłość może prowadzić do znacznego pogorszenia widzenia lub całkowitej i nieodwracalnej utraty wzroku. Wśród najbardziej charakterystycznych symptomów odwarstwiania siatkówki wymienia się:

• błyski świetlne (fotopsje) – pacjent może zauważyć krótkotrwałe migające światła, zwłaszcza w ciemnym pomieszczeniu lub przy ruchach gałki ocznej, które świadczą o pociąganiu siatkówki przez ciało szkliste,
• męty w oku – pojawiające się w polu widzenia czarne plamki, cienie, nitki lub kształty przypominające „pajączki lub muszki” mogą być efektem przedarcia siatkówki lub krwawienia do ciała szklistego (należy jednak pamiętać, że męty w oku mogą być również związane z naturalnymi procesami starzenia ciała szklistego),
• nagłe pogorszenie ostrości wzroku – nieostre widzenie lub uczucie zasłonięcia części obrazu może wskazywać na postępujące odwarstwienie siatkówki,
• utrata części pola widzenia – pacjenci często opisują to jako „zasłonę” lub „kurtynę” przesuwającą się od skrajnych obwodowych obszarów widzenia do centrum pola widzenia. Jest to objaw zaawansowanego odwarstwienia,
• całkowita utrata wzroku w jednym oku – w przypadku nieleczonego odwarstwienia, dochodzi do całkowitego odklejenia siatkówki, co prowadzi do ślepoty.

Objawy te mogą wystąpić w jednym oku lub w obu jednocześnie, w zależności od przyczyny. Osoby, które zauważają objawy mogące świadczyć o odwarstwieniu siatkówki powinny pilnie zgłosić się na konsultację do okulisty w celu dokładnej diagnostyki i ewentualnego wdrożenia leczenia.

Przyczyny odwarstwienia siatkówki

Odwarstwienie siatkówki jest stanem, w którym siatkówka oddziela się od swojej naturalnej warstwy podporowej. Do jego wystąpienia mogą przyczynić się różne czynniki, zarówno wrodzone, jak i nabyte. Wśród możliwych przyczyn odwarstwienia siatkówki wyróżnia się m.in.:

• poważną krótkowzroczność – osoby z dużą wadą wzroku (powyżej -6 dioptrii) mają wydłużoną gałkę oczną, co prowadzi do ścieńczenia siatkówki i zwiększa ryzyko jej przedarcia oraz odwarstwienia,
• degeneracyjne zmiany w ciele szklistym – z wiekiem ciało szkliste ulega upłynnieniu i może oddzielać się od siatkówki, powodując jej pociąganie i powstawanie przedarć,
• urazy oka i głowy – silne uderzenia, urazy mechaniczne lub tępy uraz gałki ocznej mogą prowadzić do przerwania ciągłości siatkówki i jej odwarstwienia,
• choroby oczu i niektóre schorzenia ogólnoustrojowe – m.in. retinopatia cukrzycowa, stany zapalne naczyniówki czy nowotwory wewnątrzgałkowe mogą powodować gromadzenie się płynu pod siatkówką, prowadząc do jej odwarstwienia,
• przebyte operacje okulistyczne – zabiegi, takie jak np. operacja zaćmy, mogą w niektórych przypadkach prowadzić do zmian w strukturze oka i zwiększać ryzyko odwarstwienia siatkówki,
• predyspozycje dziedziczne – osoby, w których rodzinie występowały przypadki odwarstwienia siatkówki, są bardziej narażone na rozwój tego schorzenia.

Diagnostyka i leczenie odwarstwienia siatkówki

Odwarstwienie siatkówki wymaga szybkiej i precyzyjnej diagnostyki, a następnie wdrożenia odpowiedniego leczenia w celu zachowania funkcji wzroku.

Podstawą rozpoznania jest dokładne badanie okulistyczne, które obejmuje:

• badanie dna oka (oftalmoskopia) – pozwala na bezpośrednią ocenę siatkówki, wykrycie przedarć, uniesienia siatkówki oraz obecności płynu podsiatkówkowego,
• usg. gałki ocznej (szczególnie biometria ultrasonograficzna B-scan) – stosowane w przypadku utrudnionego wglądu do dna oka, np. przy krwotoku do ciała szklistego.
• badanie OCT (optyczna koherentna tomografia) – umożliwia ocenę warstw siatkówki i precyzyjne określenie lokalizacji oraz stopnia odwarstwienia.

Leczenie odwarstwienia siatkówki

Metody leczenia odwarstwienia siatkówki dobierane są indywidualnie w zależności od stopnia zaawansowania i przyczyny schorzenia.

• Laserowa fotokoagulacja – stosowana w przypadku drobnych przedarć siatkówki, zanim dojdzie do pełnego odwarstwienia. Energia lasera powoduje złączenie tkanek i zapobiega dalszemu odklejaniu się siatkówki.
• Kriopeksja - zabieg polega na zespoleniu odwarstwionej siatkówki z podłożem przy wykorzystaniu ekstremalnie niskiej temperatury.
• Operacja pasmowa ("plombowanie twardówki") – technika polegająca na umieszczeniu silikonowej plomby na zewnętrznej powierzchni gałki ocznej, co zmniejsza napięcie siatkówki i umożliwia jej przylgnięcie do ściany gałki ocznej.
• Retinopeksja pneumatyczna - polega na wstrzyknięciu gazu do ciała szklistego, co wpływa na tymczasowe zwiększenie ciśnienia i dociśnięcie odwarstwionej siatkówki do naczyniówki.
• Witrektomia – operacyjne usunięcie ciała szklistego i zastąpienie go płynem lub gazem. Metoda stosowana jest głównie w zaawansowanych przypadkach odwarstwienia siatkówki, aby przywrócić jej właściwe miejsce.

Niezależnie od wybranej metody, po zabiegu konieczne są regularne wizyty kontrolne oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń lekarza, aby zminimalizować ryzyko nawrotu odwarstwienia siatkówki.

Jak zapobiec odwarstwieniu siatkówki - profilaktyka

Skuteczna profilaktyka odwarstwienia siatkówki opiera się głównie na regularnych badaniach okulistycznych, szczególnie u pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka (znaczna krótkowzroczność, retinopatia cukrzycowa, przebyte operacje okulistyczne). Istotne znaczenie, ma również świadomość objawów odwarstwienia siatkówki (błyski świetlne, męty w oku, pogorszenia widzenia), która umożliwia wczesną reakcję i wdrożenie odpowiedniego leczenia. Szybka diagnostyka i natychmiastowa interwencja okulistyczna są kluczowe dla zachowania funkcji wzroku i zapobiegania trwałemu uszkodzeniu siatkówki.

FAQ

Odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące odwarstwienia siatkówki.

Jakie są objawy odklejania siatkówki?

Początkowe objawy to błyski świetlne, męty w oku oraz pogorszenie widzenia. W bardziej zaawansowanym stadium pacjent może zauważyć „zasłonę” przesuwającą się przez pole widzenia, co świadczy o postępującym odwarstwieniu.

Czy odwarstwienie siatkówki da się wyleczyć?

Tak, jednak wymaga to pilnej interwencji okulistycznej i dobrania odpowiedniej metody leczenia, która ma za zadanie przywrócić właściwe przyleganie siatkówki do błony naczyniowej i zapobiega trwałej utracie wzroku.

Jak dochodzi do odwarstwienia siatkówki - przyczyny odklejenia siatkówki?

Najczęstszą przyczyną jest przedarcie siatkówki, przez które płyn z wnętrza gałki ocznej dostaje się pod siatkówkę, oddzielając ją od błony naczyniowej. Może to być spowodowane zmianami zwyrodnieniowymi na obwodzie siatkówki, urazami, cukrzycą lub powikłaniami po operacji okulistycznej.

Czy rozwarstwienie siatkówki jest groźne?

Tak, jest to stan nagły, który nieleczony prowadzi do trwałej utraty wzroku. Szybka diagnostyka i leczenie chirurgiczne zwiększają szanse na zachowanie funkcji wzroku.

Jakie są sposoby na odklejenie siatkówki - leczenie?

Leczenie zależy od stopnia zaawansowania choroby i obejmuje zabiegi laserowe w przypadku przedarć na obwodzie siatkówki lub retinopeksja pneumatyczna czy bardziej zaawansowane techniki, takie jak witrektomia. Zabiegi mają na celu ma na celu przywrócenie siatkówce możliwości prawidłowego przylegania do podłoża i zapobieganie dalszym uszkodzeniom.

U kogo najczęściej dochodzi do odklejenia siatkówki - przyczyny?

Największe ryzyko występuje u osób z wysoką krótkowzrocznością, zmianami degeneracyjnymi na obwodzie siatkówki, po urazach oka oraz u pacjentów z retinopatią cukrzycową. Czynnikami predysponującymi są również operacje okulistyczne, np. usunięcie zaćmy, oraz uwarunkowania genetyczne.

Co to jest odklejanie się siatkówki oka - oderwanie siatkówki?

Jest to patologiczny proces, w którym siatkówka oddziela się od błony naczyniowej, co prowadzi do zaburzenia jej odżywienia i funkcji. Odklejenie siatkówki wymaga pilnej interwencji okulistycznej, ponieważ nieleczone prowadzi do utraty wzroku.

Ile kosztuje zabieg na odwarstwienie siatkówki - leczenie?

Cena leczenia odwarstwienia siatkówki zależy od rodzaju metody oraz konkretnej placówki medycznej. W celu zapoznania się ze szczegółową ofertą cenową Instytutu Okulistyki dr Stawowski w Białymstoku, warto skontaktować się z personelem lub zajrzeć do cennika na stronie internetowej.

Jak zmniejszyć ryzyko odwarstwienia siatkówki - czego unikać?

Aby zmniejszyć ryzyko, warto unikać urazów oka, nadmiernego wysiłku fizycznego oraz dbać o kontrolę chorób takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Regularne badania okulistyczne pozwalają na wczesne wykrycie zmian zwyrodnieniowych i wdrożenie odpowiednich działań.

Czy odwarstwienie siatkówki i odklejenie siatkówki oka to to samo?

Tak, terminy te są stosowane zamiennie i opisują ten sam proces patologiczny, w którym siatkówka oddziela się od podłoża, tracąc kontakt z błoną naczyniową. Niezależnie od nazewnictwa, jest to stan wymagający pilnej interwencji okulistycznej.

‍